ลิขสิทธิ์ (Copy Right)

งานลิขสิทธิ์ (Copy Right) คืออะไร?

ทรัพย์สินทางปัญญาที่ผู้คิดค้น, ผู้ประดิษฐ์, ผู้ออกแบบสร้างสรรค์รายแรกของผลงานชนิดนั้น นำไปจดทะเบียนแสดงความเจ้าของผลงานหรือชิ้นงานรูปแบบนั้นๆ โดยผู้ที่นำผลงานหรือชิ้นงานชิ้นนั้นๆ ไปคัดลอกและเผยแพร่โดยขออนุญาตเจ้าของลิขสิทธิ์ก่อนจะมีโทษทางกฎหมาย โดยปรับเป็นจำนวนเงิน 20,000 - 200,000 บาท หรือ มีโทษจำคุก เป็นต้น โดยสามารถหาข้อมมูลเพิ่มเติมได้ ซึ่งผู้เขียนอ้างอิงตามพระราชบัญญัติลิขสิทธิ์พ.ศ. 2537

งานลิขสิทธิ์นั้นมี 9 ปะเภท คือ

1. งานเขียน-สื่อสิ่งพิมพ์ เช่น นิยาย, วรรณกรรม, คำปราศรัย, โปรแกรมคอมพิวเตอร์ ฯ เป็นต้น

2. งานศิลปกรรม รวมถึงงานศิลปะแบบประยุกต์ เช่น งานจิตรกรรม, งานประติมากรรม, ภาพพิมพ์, งานสถาปัตยกรรม, ภาพถ่าย, ภาพประกอบ, ผลงานรูปทรงสามมิติเกี่ยวกับภูมิประเทศ-วิทยาศาสตร์ ซึ่งรวมถึงภาพถ่ายและแผนผังของงานดังกล่าวด้วย

3. งานสิ่งบันทึกเสียงเท่านั้น เช่น เทปเพลง, แผ่นคอมแพ็คดิสก์ (Compact Disk หรือ CD), เครื่องบันทึกเสียง เป็นต้น แต่ไม่รวมเสียงประกอบภาพยนตร์ หรือเสียงประกอบโสตทัศนวัสดุ1อย่างอื่น

4. งานนาฏกรรม เช่น ผลงานเกี่ยวกับข้องกับการแสดงออกของท่าทาง เช่น การรำ, การเต้น, การแสดงโดยวิธีใบ้ด้วย หรือการแสดงประกอบขึ้นเป็นเรื่องราว เป็นต้น

5. งานดนตรีกรรมที่เรียบเรียงและแยกโน้ตเพลงโดยผู้สร้างสรรค์ผลงาน เช่น คำร้อง, ทำนอง, การขับร้องประสานเสียง เป็นต้น

6. งานโสตทัศนวัสดุ1 คือ อุปกรณ์บันทึกเสียง และ/หรือ ภาพ โดยสามารถนำมาเล่นซ้ำเมื่อใช้ควบคู่กับอุปกรณ์เครื่องมือที่รองรับกัน เช่น วีดีโอเทป, วีซีดี, ดีวีดี, แผ่นเลเซอร์ดิสก์, แฟลชไดรฟ์ (​Flash Drive​), ฮาร์ดดิสก์ (HardDisk)

7. งานภาพยนตร์ เช่น ภาพยนตร์, ละคร, ซีรีส์, หนังสั้น, โฆษณา ซึ่งรวมทั้งเสียงประกอบของภายในสื่อนั้นๆ ด้วย (ถ้ามี)

8. งานแพร่เสียงแพร่ภาพ เช่น การกระจายเสียงวิทยุ, การแพร่เสียง ภาพทางโทรทัศน์, วิดิทัศน์, โรงภาพยนต์

9. งานอื่นๆ ด้านวรรณคดี, วิทยาศาสตร์ หรือศิลปะ เช่น ลวดลายงานถัก, รูปทรงงานปั้น, รูปแบบงานทอ เป็นต้น

งานลิขสิทธิ์สืบเนื่อง (Derivative Works) คืออะไร?

งานลิขสิทธิ์สืบเนื่อง คือ ผลงานสร้างสรรค์ที่ดัดแปลง และ/หรือ รวบรวมผลงานต้นฉบับ (Original Works) ด้วยวิธีการต่าง ๆ เช่น งานแปลวรรณกรรมเป็นภาษาที่ต่างจากต้นฉบับ เช่น แปลนิยายเรื่อง ก.ไก่ เป็นภาษาอังกฤษ ภาษาจีน ภาษาเกาหลี เป็นต้น, ปรับแต่งทำนอง, ปรับแต่งรูปร่าง, ดัดแปลงเป็นบทสำหรับการแสดง, นำมาสร้างเป็นวิดีโอ หรือวิธีการอื่นๆ ก็จะอยู่ในรูปแบบงานลิขสิทธิ์สืบเนื่องที่จะได้รับการคุ้มครองสิทธิ์ในฐานะงานลิขสิทธิ์สืบเนื่องด้วย รวมถึงการรวบรวมผลงาน, ข้อมูล และ ชิ้นงานมีลิขสิทธิ์อื่นๆ เข้าด้วยกันโดยมีการขออนุญาตเจ้าของลิขสิทธิ์ในงานชิ้นนั้นๆ ก่อนทำการเผยแพร่ผลงานนั้นๆ

ชิ้นงาน หรือ ผลงานอะไรบ้างที่ไม่ได้รับความคุ้มครองด้านลิขสิทธิ์?

1) เนื้อหาที่เป็นเพียงข่าวสาร เช่น ข่าวประจำวัน และ ข้อเท็จจริงต่างๆ ยกเว้นการนำข้อมูลดังกล่าวมาเรียบเรียงเป็นงานวรรณกรรม อาทิ การวิเคราะห์ข่าว, บทความ, ผลงานนั้นอาจได้รับความคุ้มครองในลักษณะของงานวรรณกรรม

2) รัฐธรรมนูญ และ กฎหมาย

3) ระเบียบ, ข้อบังคับ, ประกาศ, คำสั่ง หรือหนังสือตอบโต้อื่นใดของหน่วยงานของรัฐ

4) คำพิพากษา คำสั่ง คำวินิจฉัย และรายงานของทางราชการ

5) คำแปลและการรวบรวมสิ่งต่างๆ ตามข้อ 1) ถึง 4) ที่กระทรวง ทบวง กรม หรือหน่วยงานอื่นใดของรัฐหรือของท้องถิ่นจัดท าขึ้น

6) ความคิดขั้นตอน กรรมวิธี ระบบ วิธีใช้หรือทำงาน แนวความคิด หลักการ การค้นพบ ทฤษฎีทางวิทยาศาสตร์ หรือคณิตศาสตร์